Бала 5 айлық: тым «ересек»

Уақыт қалай тез өтеді! Сенудің өзі қиын, сіздің балаңыз ендігі 5 айлық. Ізденімпаз және барған сайын белсенді бала жорғалауға тырысады, сөйлейді, былдырлайды, сіздің тамағыңызға қызығушылық танытады. Сіздің балаңыз қалай өседі, дамиды және қандай жаңалықтар ашады — мақалада оқыңыз.

Физикалық даму

Сіздің балаңыз өседі, денесі ұзарады және салмағы артады. 5 айлық сәбидің салмағы шамамен 6,4 кг-нан 8,1 кг-ға дейін. Бірақ бұл көрсеткіш әрқашан да индивидуалды¹. Бала аптасына 150-200 грамм салмақ қосуды жалғастырады, бұл 6 айға дейін созылады.

Жүйке-психикалық даму

Сіздің балаңыздың 5 айлық дамуы жалғасуда және сіз оның мінез-құлқындағы қызықты ерекшеліктерді байқай аласыз. Сіздің балаңыз жатудан шаршап, қолыңызға алғаныңызды қаласа немесе керісінше ойыншықтармен жалғыз ойнағысы келсе, ол сізге бұл туралы хабарлайды. Бала сізді алаңдатпай, шамамен 30 минут немесе одан да көп уақыт өткізе алады.

Балаға қарап оның белсенді ойнай бастағанын, сондай-ақ қарқынды қозғала бастағанын байқауға болады. Бала тіпті сіздің бет-әлпетіңіз бен әрекеттеріңізге еліктей алады, көп еркелеп, күле алады³. Дағдылардан айта кету керек, нәресте қасықтан қою және жартылай қою тағамды жей алады.

Қозғалыс белсенділігі. Балаңыз шамамен 4 айынан бастап заттарды қолымен сезіне бастады. 5-6 айда ол заттарды қолымен ұстай алады, ол үшін көру-қозғалу комбинациялары қажет. Бала ойыншықты ересек адамның қолынан мақсатты түрде алып, оны қолында ұстай алады.

Нәресте түзетілген қолының алақанына сүйеніп, ұзақ уақыт бойы ішімен жата алады. Қазірдің өзінде арқасынан ішіне айналады. Қолтық астынан қолдаудың көмегімен тік және нық тұрады. Сіздің балаңыз әлі сенімді отыра алмайды.

Есту. Сіздің балаңыз бәрін жақсы естиді, алыстағы дыбыстарды ажырата бастайды. Қалыпты даму кезінде нәресте 4-6 айда қатты дыбыстарды естігенде қорқады, қатты дыбыстардан шошиды. Бұл жағдайда ата-ананың таныс дауысы нәрестені тыныштандырады. Сіз қазірдің өзінде сыбырлау әрекеттерін байқай аласыз⁵.

Көру. Сіздің кішкентайыңыздың көру өткірлігі артып келеді, ол алыстағы заттарды көбірек ажырата бастайды. Бала ашық түстерді қабылдайды, кішкентай және үлкен заттарды жақсы көреді. Кішкентай көздер диагональ бойынша, көлденеңінен және тігінен қозғалатын затты бақылай алады және көз алмаларын баяу және бірқалыпты қозғалтады⁶.

Эмоциялар. Балаңыздағы эмоциялардың көрінісін бақылау өте қызықты! Сіздің көңілді кішкентайыңыз ересектерге мейірімділік танытып, құшақтап, сүйе бастайды. Сіз оның сүйіспеншілігінің көріністерін байқай аласыз — туыстарының бетін қолдарымен ұрғылау, аузын ашып тұрып құшақтау. Мұны бақылау өте қызықты! Ол жақын адамдарды басқалардан ажыратады (олардың болуына әр түрлі жауап қайтарады). Бала анасының дауысын таниды. Оған бағытталған сөйлеудің қатты және мейірімді интонациясын ажыратады.

Сонымен қатар, балада қызғаныштың көріністерін байқауға болады, мысалы, сіз ас үйде бос болмасаңыз немесе басқа адамдармен сөйлескенде, ол назар аударуды талап ете алады. Балаңызға одан бас тартпаңыз, өйткені назар мен қамқорлық оның тез дамуына көмектеседі.

Питание

Сіздің балаңыз ұйықтар алдында және ұйқыдан кейін тамақтануды әдетке айналдырған болуы мүмкін — бұл қалыпты жағдай. Түнде тамақтану үшін емшек сүтімен қоректенетін нәресте шамамен 2-3 рет оянуы мүмкін. Күндізгі уақытта ол шамамен 8-10 рет емізіледі.

Күн режимі

Бала жетіліп, ұйқы сағаттарының саны азаяды. Нәрестеңіз күніне шамамен 14-15 сағат ұйықтай алады. 14 сағаттық ұйқының көп бөлігі түнде болуы үшін ұйқы мен ояту режимін орнату маңызды. Бұл түнде нәресте аз оянып, мүмкіндігінше ұзақ ұйықтауы үшін қажет⁷.

Жас ерекшеліктері

Әрі қарай, біз сіздің 5 айлық балаңыздың жасына сәйкес келетін кейбір ерекшеліктер туралы айтамыз.

Тамақтану кезінде 5 айлық нәресте әкесінің бөлмеге кіргенін немесе әжесінің ас үйде тамақ дайындағанын естігенде жиі алаңдауы мүмкін. Егер сіз тамақтандыруға арналған тыныш жерді тапсаңыз да, нәресте сонда да кеудеден көңілін бұрып әкетуге себеп табады және бұл осы жаста қалыпты мінез-құлық болып саналады.

Сіздің балаңызда зәр шығару арасындағы алшақтық артады. Баланың жағдайына, қалаулары мен сезімдеріне мұқият және сезімтал болу, оның дамуына барынша көмектесу, сондай-ақ болашақта сіздердің қарым-қатынастарыңызды сенімді және үйлесімді ету маңызды⁸.

1. А. А. Козловский, Е. О. Лопатенко. Показатели физического развития детей первого года жизни города Гомеля в зависимости от вида вскармливания. С. 3.
2. Министерство здравоохранения РК. Физическое и психосоциальное развитие детей раннего возраста (0-5 лет). Астана, 2014. С. 6.
3. Ж. В. Цареградская. Ребенок от зачатия до года. С. 171.
4. О. В. Шапатина, Е. А. Павлова. Психология развития и возрастная психология. С 84.
5. Е. П. Меркулова, А. М. Левая-Смоляк, К. Н. Устинович. Характеристика слуховой функции у детей раннего возраста. С. 16, 17.
6. Министерство здравоохранения и социального развития Республики Казахстан. ЮНИСЕФ. Учимся быть хорошими родителями для детей в возрасте от 0 до 3 лет. С. 15.
7. Министерство здравоохранения и социального развития Республики Казахстан. ЮНИСЕФ. Учимся быть хорошими родителями для детей в возрасте от 0 до 3 лет. С. 61.
8. Министерство здравоохранения и социального развития Республики Казахстан. ЮНИСЕФ. Учимся быть хорошими родителями для детей в возрасте от 0 до 3 лет. С. 190.