1 жас! Сіздің сәбиіңіздің алғашқы туған күні

1 жас! Сіздің сәбиіңіздің алғашқы туған күні

Сіздің сәбиіңіз 12 айға толды! Ол дүниеге келгеннен бері, сіз алғаш рет бір-біріңіздің көзіңізге қарап, өзіңіздің кішкентай туған бақытыңызды құшағыңызға алғаныңызға да бір жыл өтті. Енді сіздің түймедей ғана баслаңых үлкен болды. Бір жыл ішінде ол көп өзгерді, жүздеген жаңа нәрселерді үйренді, «ересектердің» тамағын жейді, жүреді, ақырындап сөйлеп те бастады. Бала 12 айда қалай дамиды және өседі – ол туралы біз сізге мақалада айтамыз.

Физикалық даму

Сіздің сәбиіңіз небәрі 12 ай бұрын дүниеге келген сияқты еді, бірақ оның салмағы осы айларда туылғаннан қарағанда шамамен үш есе өсті. Табиғи тамақтандырудағы бір жасар нәресте үшін салмақ нормасы — 10760 грамм, аралас тамақтандыруда-10461 грамм.

Қазір баланың денесінің ұзындығы белсенді түрде артып келеді. Бұл көрсеткіш 12 айға дейін әдетте 77,8 см¹ жетеді.

Сіздің балаңыздың бас шеңбері 12 айда шамамен 46 см² құрайды.

Жүйке-психикалық дамуы

Сіздің балаңыз осы жаста еліктегенді ұнатады: ол еденді жууға, үйді тазалауға, шаңсорғышпен тазалауға тырысады, анасының әрекетін қайталауға тырысады. Нәресте өздігінен киінуге және тамақтануға тырысады.

Бір жасар бала заттарды орнына қоюға құштар болады. Ол сондай-ақ заттарды қатарға қойып, содан кейін оларды жинағанды ұнатады.

Қозғалыс белсенділігі

Бала қазірдің өзінде өте сенімді жүреді, тіпті жүгіріп те кетеді. Ол барған сайын сенімді түрде қозғалады, тепе-теңдікті жақсы ұстайды, оның қимылдары үйлестірілген. Егер бір жылға дейін сіздің балаңыз тек орындықтарға немесе дивандарға көтерілуге тырысса, онда ол бір жасқа толған кезде тез және оңай көтеріле алады. Сіздің балаңызда жиһаздан түсу мәселесі әлі де бар, сондықтан оған сіздің көмегіңіз қажет болуы мүмкін.

Есту

Күн сайын сіздің балаңыздың сөйлеуі ана тіліндегі сөздерге көбірек ұқсайды. 12 айға қарай нәрестелерде интонацияға қарамастан, басқалардың сөздері мен қимылдарына реакциялар пайда болады. Бала қазірдің өзінде кейбір сөздерді анық айтады.

Сіздің сәбиіңіз айтылатын сөздерді заттармен немесе адамдармен анық байланыстырады, яғни ол тамақ жейтін ыдысты тәрелке деп атайтынын және күйеуіңізбен екеуіңіз оның анасы мен әкесі екеніңізді біледі³.

Көру

11-12 айға жақындағанда нәресте басын жоғары көтеріп, төбеге қарап, басын солға және оңға бұрып, тепе-теңдікті жоғалтпай төмен қарай алады. Бір жасында ол фотосуреттерді, суреттерді және әртүрлі суреттерді қарастырғанды ұнатады⁴.

Эмоциялары

Сіздің ересек балаңыздағы эмоциялардың көрінісі келесідей: ол ашуланған кезде аяғын тепкілеп, қабағын түйіп, наразылығын білдіретін дыбыстар шығарады; ол бір нәрсемен келіспесе немесе ашуланса, қатты айқайлайды. Егер бала бейтаныс ортада болса, онда оның қимылдары мен бет әлпетінен оның өзін сақтықпен ұстайтынын байқауға болады.

Тамақтану

Сіздің балаңыздың тамақтану режимі қазірдің өзінде жақсарды және әлі де өзгеріссіз қалады. Негізінен сіздің балаңыз күніне 1-2 рет қосымша тамақтана отырып, емшек емеді. Ол күн сайын дерлік жаңа тағамдардың дәмін татып көреді, бірақ емшекпен емізу мөлшері азаймауы керек⁵.

Күн режимі

Сіздің балаңыздың күн тәртібі әлі де бұрынғыдай сақталады. 12 айда нәресте күніне шамамен 13 сағат ұйықтайды. Өскен сайын оның ұйқысының ұзақтығы қысқарады⁶.

Жас ерекшеліктері

12 айлық нәрестеде шамамен 8 тіс жарып шығады.

8 айдан 12 айға дейін сіздің нәресте басқалардың ашуын ерекше сезінеді және бұл оны қатты ренжітеді. Ашуландырудан аулақ болуға тырысыңыз, бірақ егер сәбиіңіз сізге немесе жақындарыңызға осы эмоциясын көрсетсе, оны тыныштандырыңыз.

Бала кетіп бара жатқанда сізді жоғалтпауы үшін, оған қайда және не үшін кететініңізді, қай кезде қайтып келетініңізді және үйде кіммен бірге болатынын түсіндіруге тырысыңыз. Сіз кетер алдында балаңызбен жасырынбақ ойнуыңызға болады, сонда ол сіздің мәңгілікке кетпейтініңізді түсінетін болады⁸.

Сіздің сәбиіңіздің өзіне деген сенімділігін дамыту үшін оған көбірек тәуелсіздік беріңіз: оған сізбен бірге тамақ дайындауға, өздігінен киінуге рұқсат етіңіз және тіпті егер ол әлі де жақсы орындамаса да оны мақтап қойыңыз. Нәресте ересек адам сияқты да немесе нәресте сияқты да әрекет ете алады және бұл жағдайларды қабылдау, түсіністікпен қарау, оны қолдау және көбірек қарым-қатынас жасау маңызды⁹.

1. А. А. Козловский, Е. О. Лопатенко. Показатели физического развития детей первого года жизни города Гомеля в зависимости от вида вскармливания. С. 3, 4.
2. Министерство здравоохранения Республики Казахстан. ЮНИСЕФ. Физическое и психосоциальное развитие детей раннего возраста (0–5 лет). Астана, 2014. С. 7.
3. Т. Е. Браудо, М. Ю. Бобылова, М. В. Казакова. Русский журнал детской неврологии. Том 12. 1. 2017. Онтогенез речевого развития. С. 44.
4. Министерство здравоохранения и социального развития Республики Казахстан. ЮНИСЕФ. Учимся быть хорошими родителями для детей в возрасте от 0 до 3 лет. С. 15.
5. Ж. В. Цареградская. Ребенок от зачатия до года. С. 179.
6. С. Г. Грибакин, О. А. Боковская. Вопросы современной педиатрии. 2014. Том 13, №1. Питание и сон ребенка: существует ли связь? С. 84.
7. Министерство здравоохранения Кыргызской республики. ЮНИСЕФ. Бишкек, 2016. Дневник развития ребенка от рождения до 7 лет. С. 17.
8. Министерство здравоохранения Кыргызской республики. ЮНИСЕФ. Бишкек, 2016. Дневник развития ребенка от рождения до 7 лет. С. 22.
9. Министерство здравоохранения Кыргызской республики. ЮНИСЕФ. Бишкек, 2016. Дневник развития ребенка от рождения до 7 лет. С. 24.