Бала. Туғаннан бастап өмірдің 1 айына дейін

Сіздің балаңыз бір ай бұрын дүниеге келді, бақыттың алғашқы өршуі артта қалды, сіз балаға күтім жасауды және оның қажеттіліктерін анықтауды үйрендіңіз, жаңа күн тәртібіне үйреніп қалдыңыз. Бала туған сәттен бастап 30 күнге дейін қалай дамып келе жатқанын одан әрі айтып береміз.

Физикалық дамуы

Сәби өте жылдам дамып келеді. Ол өседі, дене салмағы артады. Жаңа туған нәрестенің дене салмағы 2,5-4,4 кг аралығында өзгереді. Туғаннан кейін 3-4 күн өткен соң сәбидің салмағы орта есеппен 5-6%-ға азаяды. Бұл дене салмағының физиологиялық кемуі деп аталады және бұл алаңдауға себеп емес. Бірінші айда дене салмағының артуы шамамен 600 г, екінші және үшінші айларда 800 г құрайды.

Сәбидің туған кездегі дене ұзындығы шамамен 48-56 см құрайды¹. Әр ай сайын 3 айға дейін сіздің балаңыздың дене ұзындығы шамамен 3 см ұлғаяды².

Жүйке-психикалық дамуы

Сәби дүниеге келгеннен кейін оның миы мен жүйке жүйесі дамуын жалғастырады. Мида сезінуге, оқуға және есте сақтауға мүмкіндік беретін жаңа нейрондық байланыстар пайда болады³.

Жаңа туған сәби әр түрлі иістерге ден қояды, оларға өз қызығушылығын басының бұрылуымен, қозғалыс белсенділігімен және жүрек соғу жиілігінің өзгеруімен көрсетеді⁵.

Қозғалыс белсенділігі

Бала өмірінің алғашқы күндерінен бастап ересектерге тәртіпсіз және мағынасыз болып көрінетін көптеген қимылдар жасайды. Бірақ шын мәнінде бұл қозғалыстар жаңа туған нәрестеге гравитацияға бейімделуге және өз денесінің бейнесін қалыптастыруға көмектеседі, сондай-ақ бұл қозғалыстар бұлшық еттердің дамуына және нығаюына ықпал етеді. Бала әлемді тани отырып, дене бөліктерін еркін қозғай алуы үшін оның қозғалысын тоқтатпайтын киімдерді таңдау қажет⁶.

1 айлығында, мимиканы, қимылдар мен дыбыстарды пайдалана отырып, балаңыз қолайсыз сезімді, қызығушылықты, нашар сезімді, сізбен байланысқа ұмтылысты және т.б. білдіреді⁷

Дыбыстар мен иістер. Сәбидің көзі әлі әлсіз, ал иісі, керісінше, ересектерге қарағанда әлдеқайда күшті. Жүктіліктен бері таныс дыбыстар мен иістерді естіген бала өзін қорғалған сезінеді⁸. Бұл жаста ол қоршаған әлемді қабылдау үшін сезім органдарын белсенді пайдалануды үйренеді. Көру мүшелерінің қалыптасуы жалғасуда, сәби заттарды көзімен бақылай алады. Өмірінің алғашқы айында ол заттарды әлі анық көрмейді⁹.

Эмоциялар. Бала туғаннан кейін эмоция сезінеді, мүмкін олар ананың сезіміне ұқсас шығар. Сізбен қарым-қатынас, жанасу, «көзге көз» байланысы оның көру, есту, ми, сөйлеу қабілетінің дамуы үшін маңызды.

Тамақтану

Нәресте үшін оны емізу өте маңызды. Осы жаста нәрестені тамақтандыру «сұраныс бойынша» ұсынылады.

Емшекпен емізудің артықшылықтары:

• Баланы инфекциялардан қорғау;
• Үздік интеллектуалды даму;
• Ананың денсаулығына оң әсер;
• Болашақта баланың басқа адамдармен жақсы қарым-қатынаста болуының алғышарты ¹¹;

Күн тәртібі

Сәби туылғаннан кейін ұйықтау мен сергітудің оңтайлы режимін орнатуға тырысу маңызды. Бұл үшін жақындарыңыздан үй жұмысының бір бөлігін өзіңізге алуларыңызды сұраймыз, сондықтан сіз жас ана ретінде жаңа туған нәрестеге көбірек уақыт арнайсыз¹².

Жас ерекшеліктері

Өмірінің бірінші айындағы сәби әсіресе анасымен жылуды және физикалық байланысты қажет етеді. Балаға 22-24 градус жылуы бар үй-жайдағы қысқа уақыт ауа ванналары пайдалы. Осы рәсімді қалай жүргізу керектігі туралы дәрігермен кеңесіңіз.

Нәжіс. Бір айлық баланың нәжісі әр тамақтандырудан кейін мүмкін болады.

Туғаннан бастап 2 жасқа дейін сіздің кішкентайыңыз әлемді сезім мүшелері мен заттармен және адамдармен қарым-қатынас арқылы біледі, ал сіз ата — анасыз, оған көмектесе аласыз¹³.

1. Министерство здравоохранения РК. Физическое и психосоциальное развитие детей раннего возраста (0-5 лет). Астана, 2014. С. 6, 7.
2. Министерство здравоохранения РК. Физическое и психосоциальное развитие детей раннего возраста (0-5 лет). Астана, 2014. С. 41.
3. Ж. В. Цареградская. Ребенок от зачатия до года. 2005. С. 100.
4. Ж. В. Цареградская. Ребенок от зачатия до года. 2005. С. 101.
5. Ж. В. Цареградская. Ребенок от зачатия до года. 2005. С. 102, 103.
6. Е. Л. Крутий, О. В. Пастюк. Влияние пеленания на развитие сенсорного интеллекта малышей. 2015. С. 96.
7. Ж. В. Цареградская. Ребенок от зачатия до года. 2005. С. 101.
8. Ж. В. Цареградская. Ребенок от зачатия до года. 2005. С. 115.
9. И. О. Котлярова, С. Г. Сериков, Вопросы общего образования. Укрепление здоровья детей в системе общего образования. УДК 373.1.037. ББК Ч421.354. 2011. С. 105.
10. Ж. В. Цареградская. Ребенок от зачатия до года. 2005. С. 127.
11. Ж. В. Цареградская. Ребенок от зачатия до года. 2005. С. 137.
12. Ж. В. Цареградская. Ребенок от зачатия до года. 2005. С. 115.
13. Е. А. Фенев. Интеллектуальное развитие ребенка. 2005. С. 253.