Баланың ішінің түйілуі - қалай көмектесуге болады, кеңестер

Бала өміріндегі алғашқы айларындағы ұйқысыз түндер, жиі жылау, іштің ауруы — осы және басқа да факторлар сәбидің нәрестелік іштің бұрап ауруына шалдыққанын көрсетуі мүмкін. Бұл не? Балаға қалай көмектесуге және оның жағдайын қалай жеңілдетуге болады? Мақалада осы туралы айтамыз. 

Бұл  не?

Нәрестелік іштің бұрап ауруы — бұл ешқандай себепсіз пайда болып және аяқталатын,  баланың жылауы мен мазасыздығының тұрақты эпизодтары.

Халық арасында нәрестелік іштің бұрап ауруын жай ғана «іші ауырып» деп атайды. Сарапшылардың пікірінше, нәрестелерде бұл мәселенің бірнеше себептері болуы мүмкін.

Пайда болу себептері

Нәрестеде іштің бұрап ауруы асқазан-ішек жолдарының функционалды жетілмегендігіне байланысты, ішек микробиотасының (пайдалы бактериялардың) және орның құрамының қалыптасу процестерінің бұзылуына және оның құрамына  байланысты, ішектің жұмысын реттейтін кейбір гормондардың тепе-теңдігінің бұзылуына байланысты да дамуы мүмкін. 
Іштің бұрап ауруы сондай-ақ ананың мазасыздығына, баланың темпераментінің ерекшеліктеріне және басқа факторларға байланысты  да дамуы мүмкін².

Симптомдары

Нәрестелердегі іштің бұрап ауруы белгілерінің арасында дәрігерлер мыналарды ажыратып айтады:

• Бажылдау және қатты жылау, ауырсыну сияқты, күніне 3 сағаттан артық және аптасына 3 күннен артық;
• Бұрын көмектескен нәрсемен баланы тыныштандыруға тырысқанда, ол тынышталмайды;
• Негізінен кешкі уақытта жылау, ешқандай себепсіз кенеттен пайда болады және тоқтайды;
• Нәресте қолдарын денесіне қысып алады, жұдырығын қысып алады, аяқтарын «тепкілейді»;
• Баланың бетінің қызаруы;
• Іштің кебуі және керілуі;
• Құсу, газдың шығуы, дефекациядан кейін баланың жағдайын айтарлықтай жеңілдеуі.

Емдеу

Ұқсас немесе бірдей белгілер әртүрлі аурулардың белгілері болуы мүмкін және ауру оқулықтағы сипаттамасынан мүлдем өзгеше болуы мүмкін болғандықтан, баланы өзіңіз емдеуге тырыспаңыз. Егер сіздің балаңызда осы белгілер байқалса дәрігермен кеңесіңіз. 

Тамақтану күнделігі мен нәрестелердегі іштің бұрап ауруын тіркеу күнделігін бастау керек. Бұл күнделіктер дәрігерге сіздің балаңыздағы іштің бұрап ауруының себептерін тезірек және оңай түсінуге көмектеседі. 

Тамақтану күнделігіне мыналарды жазу керек:

• Нәрестелердегі іштің бұрап ауруы қай уақыттан кейін және қашан пайда болады: баланы тамақтандырғаннан кейін, тамақтандыру кезінде немесе оған дейін;
• Уақыт бойынша нәрестелердегі іштің бұрап ауруы ұстамасының ұзақтығы;
• Колик бір уақытта немесе әртүрлі уақытта пайда бола ма;
• Күннің немесе түннің қай уақытында іштің бұрап ауруы нәрестені қатты мазалайды;
• Тамақтандыру режимі: сұраныс бойынша немесе сағат бойынша тамақтандыру;
• Сүт қоспасымен тамақтандыру кезінде: сүт қоспасының көлемі, атауы және нәресте оны қаншалықты жиі қабылдайды;
• Егер сіз баланы емізетін болсаңыз, қандай тағамдар жейсіз⁵.

Нәрестелерде іштің бұрап ауыруын болдырмауға бола ма?

Сонымен нәрестеге қалай көмектесуге болады? Нәрестелердегі іштің бұрап ауруын қалай болдырмауға болады және дәрігерлер бұл мәселеде қандай емдеу тактикасын таңдайды? 

Ең алдымен, сіздің балаңызда іштің бұрап ауруы пайда болған кезде сіз оны қолыңызға алып, еркелетіп, өзіңізге қысып, онымен ақырын сөйлесуіңіз керек. Сондай-ақ, баланың асқазанына жылы жаялық төсеп, оның ішін сипауға болады. Мұндай әрекеттер нәрестені тыныштандырады. 

Нәрестенің жағдайын жеңілдетудің ең жақсы тәсілі тиісті күтім мен тамақтану. Көптеген жағдайларда бұл тактика іштің бұрап ауруы көріністерінің күшін, жиілігін және ұзақтығын азайту үшін жеткілікті.

Сондай-ақ, ана мен баланың диетасын қайта қарау, диетаға кейбір тағамдарды қосу немесе одан шығару, дәрігердің нұсқауы бойынша пробиотиктерді⁶ қосу екеуінің де асқазан-ішек жолдарының функционалды жағдайына оң әсер етуі мүмкін екендігі белгілі.

Мысалы, дәрігер сізге өзіңіздің рационыңыздан мыналарды шығаруға кеңес беруі мүмкін:

• Қант;
• Кондитерлік өнімдер;
• Жүзім;
• Тәтті сүзбе пасталары мен ірімшіктер;
• Тәтті сусындар;
• Күшті ет және балық сорпалары;
• Пияз, сарымсақ;
• Консервілер;
• Маринадтар;
• Тұздалған өнімдер;
• Қаймағы алынбаған сиыр сүті;
• Шұжық өнімдері⁷.

Нәрестедегі іштің бұрап ауруы — кішкентай нәрестелерде жиі кездесетін мәселе⁸, алайда, егер ата-аналар бұл мәселені емдеу жолын дұрыс таңдаса, дәрігермен кеңесіп, ұсыныстарды орындаса, олар нәрестедегі іштің бұрап ауруының көріністерін едәуір жеңілдете алады немесе бұл проблемадан мүлдем аулақ бола алады. Сәбиіңіз сау болып өссін!

1. С. В. Бельмер, Г. В. Волынец, А. В. Горелов, М. М. Гурова, А. А. Звягин, Е. А. Корниенко, В. П. Новикова, Д. В. Печкуров, В. Ф. Приворотский, А. А. Тяжева, Р. А. Файзуллина, А. И. Хавкин, С. И. Эрдес. Функциональные расстройства органов пищеварения у детей. Рекомендации общества детских гастроэнтерологов, гепатологов, нутрициологов. Часть 1. С. 156. Российский вестник перинатологии и педиатрии, 2020, 65 (4).
2. Е. Г. Макарова, Т. В. Клепикова, С. Е. Украинцев. Минимальыне расстройства пищеварения: когда проблемы есть, а лечить еще рано. DOI: 10.15690/vsp.v18i4.2041. С. 249. Вопросы современной педиатрии. 2019, Том 18, №4.
3. Е. Г. Макарова, Т. В. Клепикова, С. Е. Украинцев. Минимальыне расстройства пищеварения: когда проблемы есть, а лечить еще рано. DOI: 10.15690/vsp.v18i4.2041. С. 248. Вопросы современной педиатрии. 2019, Том 18, №4.
4. Н. И. Урсова. Младенческие кишечные колики. Современные данные. В помощ врачу. Вопросы современной педиатрии. 2011, Том 10, №2. С. 125, 126.
5. С. И. Жданова, Д. М. Мустафина-Бредихина, А. В. Левадная, Д. И. Садыкова, А. А. бабинцева. Немедикаментозная терапия младенческих колик. Медицинский совет. 2021, 17, (40-46). С. 41.
6. Е. Г. Макарова, Т. В. Клепикова, С. Е. Украинцев. Минимальыне расстройства пищеварения: когда проблемы есть, а лечить еще рано. DOI: 10.15690/vsp.v18i4.2041. С. 252. Вопросы современной педиатрии. 2019, Том 18, №4.
7. С. В. Бельмер, Г. В. Волынец, А. В. Горелов, М. М. Гурова, А. А. Звягин, Е. А. Корниенко, В. П. Новикова, Д. В. Печкуров, В. Ф. Приворотский, А. А. Тяжева, Р. А. Файзуллина, А. И. Хавкин, С. И. Эрдес. Функциональные расстройства органов пищеварения у детей. Рекомендации общества детских гастроэнтерологов, гепатологов, нутрициологов. Часть 1. С. 157. Российский вестник перинатологии и педиатрии, 2020, 65 (4).
8. Т. А. Руженцова. Младенческие колики: от патогенеза к лечению. Педиатрия. РМЖ, 2018, №5 (II). С. 82.